Ratusz w Akwizgranie

Ratusz w Akwizgranie na kartach historii

Początki budynku ratusza w Akwizgranie sięgają roku 789. Wtedy to na polecenie Karola Wielkiego wybudowano w tym miejscu wielki kompleks pałacowy. Ulubił sobie ów władca to miejsce do tego stopnia, że po jego koronacji w Rzymie, w roku 800, stało się ono jego siedzibą. Skoro był królem to z urzędu miasto zyskało miano najważniejszego w hierarchii. Sam władca oprócz swej rezydencji uczynił je kulturalną kolebką Europy sprowadzając doń najmędrszych tego świata. Król masowo ściągał również relikwie z Jeruzalem i Konstantynopola. Te zaś bardzo szybko zdobyły sławę i stały się przyczyną tłumnych pielgrzymek do Akwizgranu. Bez wątpienia Karol Wielki był wielki i łeb miał nie od parady. Miasto w zastraszającym tempie zdobyło ogromny prestiż i stało się punktem odrodzenia Imperium Rzymskiego.

Akwizgran – Miasto Karola Wielkiego

Pomimo zniszczeń bogatego zespołu zabudowań, niektóre części przetrwały do naszych czasów. Najstarszą z nich jest Wieża Granus, której powstanie datuje się na rok 788. Według modelu rzymskiego w 21-metrowej wieży na parterze miał znajdować się wychodek, natomiast drugie piętro miało być całkowicie ogrzewane. Domniema się, że w wieży znajdował się tron koronacyjny kolejnych władców Cesarstwa.

Salę Królewską, która obok kościoła świętej Marii była najważniejszą budowlą należącą do pałacu Karola Wielkiego, odbudowano ze zniszczeń w roku 1349. Miało to być wówczas jedno z najpiękniejszych dzieł architektury świeckiej na świecie, a sam papież Pius II opisał je jako najbardziej szlachetne w całych Niemczech. Rada Miejska wraz z Ludwikiem Bawarskim uzgodnili, że budowla miała stać się siedzibą administracji wolnego od ucisku miasta, a także miała pełnić funkcję sali bankietowej dla przyjęć najlepszych w całym kraju. Zakończenie prac przypadło idealnie na koronację króla Karola IV. Podczas budowy zachowano fundamenty i proporcje budynku.

Katedra w Akwizgranie – Kamienny Relikwiarz

W północnej części kompleksu Karola Wielkiego stworzono trzykondygnacyjny pałac w którym dwa piętra podzielono na pięć kwadratowych komnat o sklepieniach żebrowych oraz włączono do niego zabytkową już wieżę Granus, gdzie wydzielono trzy kondygnacje. Fasadę ozdobiono sześćdziesięcioma polichromowanymi i złoconymi figurami, by wkrótce stała się wzorem do naśladowania przez sąsiadów chociażby z Flandrii (w duchu bogato zdobionego gotyku brabanckiego).

W 1656 roku wielki pożar Akwizgranu, który strawił niemalże całe miasto, o dziwo, oszczędził w dużej mierze pobliską katedrę jak i ratusz. Strawione przez płomienie górne partie niezwłocznie odbudowano. W roku 1727 usunięto wspaniałe figury z elewacji na rzecz barokowej dekoracji ze stiuku…

Ratusz w Brugii i gotyk brabancki

W 1840 roku nowy władca, Fryderyk Wilhelm IV nakazał odnowienie Sali Koronacyjnej, by podkreślić jej znaczenie w historii. Jako część reprezentacyjną i przedsionek miejsca w którym działa się historia wybudowano zatem klatkę schodową w stylu nowego gotyku. Pożar z 1883 roku strawił barokowe wieże, które po 18 latach doczekały się rekonstrukcji. Zdjęto również barokową dekorację fasady, a nowy plan architekta miejskiego Friedricha Arka zakładał renowację zawierającą nie mniej niż pięćdziesiąt rzeźbionych figur przedstawiających osobistości związane z historią Akwizgranu.

Część Reprezentacyjna Ratusza

Jedną z najznamienitszych sal w ratuszu jest Sala Koronacyjna. To podzielone kolumnami dwunawowe pomieszczenie o sklepieniu żebrowym. Po odbudowie z roku 1349 ma 45 metrów długości i 18,5 metra szerokości. Wymiary te zapewniły jej miano największej sali świeckiej w Świętym Cesarstwie Rzymskim. Sala Koronacyjna spełniała swoją funkcję do ostatniej koronacji królewskiej, Ferdynanda I w 1531 roku. W pomieszczeniu znajduje się pomnik Karola Wielkiego wykonany z brązu w roku 1620 przez nieznanego (!) belgijskiego artystę z Dinant oraz kopie królewskich klejnotów z roku 1915. Ich oryginały obecnie znajdują się w Wiedniu.

Freski przedstawiające Karola Wielkiego pochodzą z lat 1847-1851, a stworzone zostały przez Alfreda Rethela i jego ucznia Josepha Kehrena. Z ośmiu planowanych murali Rethel ukończył tylko cztery. Przedstawiają one między innymi Ottona III (ten sam, który uczestniczył w zjeździe Gnieźnieńskim) nad grobem Karola Wielkiego w roku 1000 czy triumfalną bitwę pod Kordobą. Dziełem Kehrena jest autokoronacja Ludwika I na współcesarza Świętego Imperium Rzymskiego. Ludwik I faktycznie został koronowany w 813 roku przez swojego ojca, Karola Wielkiego.

Belfry – Smocza wieża (Gandawa, Belgia)

Należy wspomnieć, że od 1949 roku w Sali Koronacyjnej wręczane są nagrody Karola Wielkiego. Miasto przyznaje je wybitnym osobistościom i instytucjom za zasługi w integracji Europejskiej. Zasłużeni dostają dyplom z XII wieczną pieczęcią Cesarza Karola oraz czek na 5000 euro. W 2010 roku nagrodę wręczono ówczesnemu ministrowi Polski, Donaldowi Tuskowi. Innymi znanymi osobistościami, które zdobyły Karlspreis byli kanclerz Angela Merkel, prezydent USA Bill Clinton czy ostatni prezydent Czechosłowacji Václav Havel.

Na przełomie XVI i XVII wieku wygląd ratusza uległ niesamowitej metamorfozie pod wpływem nurtu barokowego. Najlepszym przykładem tego zjawiska jest istnienie Białej Sali. Od 1727 roku jej wnętrze zdobi włoska sztukateria oraz popularne wówczas figury ze stiuku. Na ścianach znajdują się również portrety ministrów, którzy uczestniczyli w ważnym dla miasta kongresie Pokoju Akwizgrańskiego (1752-1754), który zakończył Austriacką wojnę o sukcesję. Pośród nich, na południowej ścianie ujrzeć można wizerunek hrabiego Sandwich. Wygląd sali jest zasługą architekta Josepha Couven.

Lubeka – Królowa Hanzy

Sala Sukienników jest miejscem gdzie przedstawiciele tego zawodu musieli eksponować swe produkty przed specjalną komisją. Nie zezwalała ona na eksport przed dogłębną oceną jakości materiału. Oprócz obrazu cesarza Karola uwagę tu przykuwają witryny ze Złotą Księgą, naszyjnikiem pierwszego burmistrza czy innymi obiektami należącymi do rady miejskiej. W Kuchni Sukienników zaś stworzono interaktywny pokój pamięci. Przedstawione tam zbiory poświęcone są historii miasta zniszczonego podczas II wojny światowej w 1944 roku. Na kominku z 1668 roku bez trudu odnajdziemy piękną żelazną płytę z ryciną Karola Wielkiego. Dzierży on atrybuty: orła cesarskiego i model kościoła św. Marii. W Czerwonej Sali zwanej „Salą Pokoju Akwizgrańskiego” umieszczono zaś panel, który wyjaśnia nam przebieg historycznego kongresu.

Porta Nigra – Czarna Brama w Trewirze

Cztery cnoty kardynalne, czyli męstwo, roztropność, umiarkowanie oraz sprawiedliwość uwiecznione na obrazie z 1628 roku odnajdziemy w Sali Rady Miejskiej. Najznamienitszą ozdobą tego pomieszczenia, o dziwo, nie jest wszechobecny portret Karola Wielkiego z Opactwa w Verdun. Są to portrety Napoleona Bonaparte i jego małżonki. Cesarz z miłości do miasta, zupełnie jak Carolus Magnus, podarował je władzom. Co ciekawe, rada miejska obraduje w tym miejscu od 1349 po dziś dzień!

Ratusz w Akwizgranie to nie tylko muzeum czy miejsce obrad rady miejskiej. To przede wszystkim miejsce w którym działa się historia. To serce miasta, które po dziś dzień, mimo licznych przeciwności losu wciąż tętni życiem.

Lektura:

• http://rathaus-aachen.de/en/
• http://eng.archinform.net/projekte/20613.htm
• http://www.route-charlemagne.eu/Stationen/Rathaus/index.html
• El Ayuntamiento: Estación „Poder” de la Route Charlemagne – Georg K. Helg.
• Aachen – Guía de la ciudad y la catedral – Michael Imhof Verlag GmbH & Co. KG; 2012.