Ostrów Tumski we Wrocławiu – Wyspa Katedralna

A teraz trochę historii:

Ostrów Tumski we Wrocławiu przez wieki

Jak powszechnie wiadomo Wrocław jest miastem, które na przestrzeni wieków rozwinęło się na kilku wyspach. Dziś pozostało ich tylko dwanaście, a najbardziej znaną z nich jest oczywiście Ostrów Tumski. Nazwę tę zawdzięcza ona swemu położeniu, bowiem oznacza ona dosłownie wyspę na rzece na której znajduje się kościół. I z nim też związane są początki miasta, sięgające wieku X. Wtedy to, pomiędzy dzisiejszymi kościołami św. Marcina oraz Świętego Krzyża i św. Bartłomieja, rozwinęła się pierwsza osada. We wczesnym średniowieczu wszak Ostrów zajmował gród książęcy, a jego mieszkańcami byli głównie rycerze z drużyny księcia. 

Samo miasto na Wyspie miało nosiło wiele nazw, ale najbardziej popularną z nich była Wratislavia. To też pozwala przypuszczać, że założył je czeski książę Wratysław I. Mimo to trzeba podkreślić, że to zaledwie jedna z niepotwierdzonych dotąd teorii. Kiedy w takim układzie Ostrów Tumski we Wrocławiu dostałby się w ręce Piastów Śląskich? Na to pytanie także trudno odpowiedzieć, ponieważ nie ma konkretnej daty.**** Jedyne co da się ustalić to fakt, że w roku 990 Czesi próbowali odzyskać Wrocław. Logicznie więc już wtedy musiał on znajdować się w granicach księstwa Piastów. 

Zamek Czocha – Dolnośląska Enigma

W XI stuleciu nadodrzański gród znacznie się rozrósł, stając się najważniejszym miejscem na Śląsku. Głównie przez wzgląd na przygraniczne położenie. Dzięki niemu przeprowadzenie jakiejkolwiek operacji militarnej przeciwko Czechom czy Niemcom było dużo łatwiejsze. Oczywiście znaczenie militarne nie było jednym, bo od Zjazdu Gnieźnieńskiego grodzisko stało się bardzo ważnym ośrodkiem kulturalnym i politycznym.

Cały wiek XI upłynął więc na nieustannych walkach o wpływy na Śląsku, w rezultacie czego Wyspa Katedralna na dwanaście lat wróciła pod panowanie Czech. Aż do czasu gdy Kazimierz I Odnowiciel przyłączył Ziemię Śląską do Polski. Gall Anonim wspominać miał w swoich relacjach, że był nawet taki czas (między 1112 a 1116 rokiem), kiedy Wrocław miał zaszczyt być stolicą Królestwa Polskiego, zaraz obok Krakowa i Sandomierza. W czasie rozbicia dzielnicowego nie było już możliwości budowy kolejnych budynków, a stolicę ostatecznie ustanowiono w Krakowie. Taki obrót sprawy wpłynął na powstanie Nowego Miasta na lewym brzegu Odry. Spadek znaczenia Wyspy już w XIV wieku przyczynił się do jej sprzedaży władzom episkopalnym. Książę Henryk VI natomiast przeniósł swój dwór do nowej rezydencji, leżącej na terenie dzisiejszego Uniwersytetu Wrocławskiego. 

Ząbkowice Śląskie. Frankenstein, historia prawdziwa?

Dwa wieki później dawny zamek książęcy przestał istnieć, a Ostrów Tumski zmienił się w prawdziwe miasto episkopalne zarządzane z drugiego końca Wyspy. Jego splendor przeminął 2 stycznia 1807 roku, wraz z kapitulacją oblężonego przez wojska Hieronima Bonaparte Wrocławia. W dwa dni po zajęciu Wrocławia Francuzi rozpoczęli wyburzanie potężnych murów miejskich, także tych otaczających Wyspę. XIX-wieczny rozkwit przygasł po raz kolejny w ostatnich dniach II wojny światowej, Ostrów Tumski we Wrocławiu ugiął się wówczas pod gradem bomb. Ogrom pracy powojennych architektów z prof. Edmundem Małachowiczem na czele pozwolił jednak, aby raz jeszcze rozbłysł on swoim dawnym blaskiem. Dziś, po wielu dekadach nie tak dawno zakończonych prac możemy cieszyć się unikatowym kompleksem na skalę kraju, który trzeba przynajmniej raz zobaczyć na własne oczy. Będziecie oczarowani!

Nie można zapominać, że Ostrów Tumski we Wrocławiu to nie tylko wspaniała architektura i czarujące zakamarki. To także legendy, które przenoszą nas w niedostrzegalny wymiar tego miejsca: