Kościół św. Piotra i Pawła
Choć położony tuż przy Moście Tumskim, kościół św. Piotra i Pawła zdaje się być najbardziej niedocenioną budowlą Wyspy. Głównie przez wzgląd na „optyczną konkurencję” kościoła Najświętszej Maryi Panny na Piasku oraz katedry św. Jana Chrzciciela, której bryła zdominowała niemal całą panoramę. Mimo, że jest to najmłodszy kościół Ostrowa, jego historia sięga II połowy XII wieku. Wówczas istniała w tym miejscu skromnych rozmiarów kaplica, którą książę Bolesław Wysoki ofiarować miał Lubiąskim Cystersom.
Opactwo cystersów w Lubiążu – Klejnot poza szlakiem
W obliczu kłopotów finansowych, targających zakonem u progu XV wieku mnisi zrzekli się praw do niej na rzecz kanoników z leżącej obok kolegiaty świętokrzyskiej.* W 1404 roku rozpoczęła się trwająca pół wieku przebudowa w duchu gotyku. Wielki pożar Ostrowa Tumskiego, będący wynikiem działań Wojny Trzydziestoletniej strawił świątynię, którą odbudowano już według kanonów baroku. Jeszcze u schyłku XVIII wieku swoje piętno odcisnął na nim kolejny pożar, a wraz z nadejściem wojsk napoleońskich przypisano mu funkcję lazaretu dla francuskich jeńców.
Co prawda, w 1884 roku przeprowadzono regotyzację jego wnętrza, niemniej ponownie kościół ucierpiał podczas oblężenia Festung Breslau w ostatnich dniach II wojny światowej. Zaowocowało to kolejną przebudową, dzięki której przywrócono mu pierwotny wygląd z jednofilarową nawą. I to właśnie głównie dla unikatowego wnętrza, ale i dla późnogotyckiego tryptyku ze sceną opłakiwania Jezusa Chrystusa po zdjęciu z Krzyża warto tu zajrzeć. Trzeba jednak pamietać, że kościół św. Piotra i Pawła otwarty jest tylko w niedziele.
