Zamek Aigle – W morzu winnic Vaud

Położony w morzu winnic Vaud średniowieczny zamek Aigle to bodaj jeden z najpiękniejszych zamków Szwajcarii. Wszystko to dzięki wspaniałym widokom, które zapewnia leżąca u podnóży Alp Dolina Rodanu. Aż trudno uwierzyć, że tak idylliczne miejsce jeszcze do całkiem niedawna naznaczone było sławą najbardziej nieludzkiego więzienia w regionie.

Zamek Aigle to również jeden z punktów naszej wyprawy po Szwajcarii:

SZWAJCARIA – Gotowy plan podróży

SZWAJCARIA – Gotowy plan podróży to mini eBook z zaplanowanym przebiegiem trasy samochodowej z Wrocławia. Skupia się on na architekturze i (wybranych) najpiękniejszych miejscach w kraju. Od Sankt Gallen przez Lucernę aż po Zermatt.

Wewnątrz cudów nie ma, samo mięso! Czyli rozpiska na 19 dni – dzień po dniu wraz z linkami do noclegów i interaktywnej mapy podróży (Google Map). Poza tym zebrałem tu garstkę ważnych informacji dla zmotoryzowanych, a także dodałem zbiór linków do artykułów z opisem najciekawszych miejsc zawartych w tym planie.

Dzięki niemu z pewnością zaoszczędzisz sporo czasu. Zamiast rozkminy dokąd by tu pojechać, masz tu plan podany na tacy! Ściągaj, bukuj noclegi i przeżyj kolejną wspaniałą przygodę.

12,99 zł

Kup teraz

Z połączenia dwóch donżonów

Zamek Aigle (fr. Château d’Aigle) (wymawiamy: egl) powstał z połączenia dwóch donżonów. Starszy datowany jest na wiek XII i należeć miał do rycerskiego rodu Aigle. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1179 roku budowla o skromnych kształtach przypominała wieżę ze Wzgórza Świętego Tryfona (fr. La Tour de Saint-Triphon), znajdującą się kilka kilometrów na północ od miasta. To właśnie ona stanowi rdzeń dzisiejszego zamku.

Młodszy donżon natomiast należał do hrabiego Sabaudii – Tomasza I, który zupełnie jak panowie Aigle, docenił jego strategiczne położenie nad Doliną Rodanu i drogą wiodącą z Pays-d’Enhaut przez przełęcz Pillon. W 1232 roku podarował go swoim wasalom, panom z Saillon. Ci zaś dokonali tu pierwszej porządnej przebudowy. 

Zamek Chillon – Strażnik Alp

Pierwotnie bowiem obie wieże oddzielone były od siebie fosą i otoczone budynkami gospodarczymi. Plan baronów de Saillon zakładał powiększenie XII-wiecznej budowli, ujmując leżące u jej podnóży budynki w pierścień muru obronnego. Szybko też wokół ich nowego zamku zawiązała się nowa osada, rozrastająca się dzięki przyznanemu przez Sabaudów prawu do organizowania jarmarków. Także i dzięki nim w 1314 roku nadano jej prawa miejskie.

Jeszcze w tym samym stuleciu zamek Aigle wszedł w skład majątku szlacheckiego rodu Compey-Thorens, który za cel postawił sobie rozbudowę posiadłości. Przeprowadzono tu więc szereg prac, pozbawiając ją obronnego charakteru na rzecz rodzinnej rezydencji. 

Samochodem przez Szwajcarię – Alpejska przygoda

Ważną zmianą było otwarcie dolnych partii budynku, bo do tego czasu wejście do środka możliwe było wyłącznie z poziomu pierwszego piętra. Nowe drzwi dały dostęp do tak zwanych dziś „piwnic berneńskich” oraz do pomieszczenia w którym dziś znajdują się prasy winiarskie.

Zdobyty i zniszczony

Wiek XV upłynął w regionie pod znakiem Wojny szwajcarsko-burgundzkiej pomiędzy księciem Burgundii Karolem Zuchwałym i królem Francji Ludwikiem XI. W trakcie jej trwania wspierający Francuzów Berneńczycy w sierpniu 1475 roku z pomocą górali z regionu Haute Gruyère zdobyli zamek Aigle. 

Faktem jest też, że już dekadę wcześniej przypuścili podobny atak na zamek, tamtym razem bezskuteczny. Rok później prawy brzeg Rodanu od Lavey do Villeneuve stał się pierwszym francuskojęzycznym regionem włączonym do Konfederacji Szwajcarskiej.

W 1479 roku Berneńczycy rozpoczęli szeroko zakrojony plan rekonstrukcji zniszczonego zamku. Skupił się on na stworzeniu dużo bardziej imponującego kwadratowego donżonu z przeznaczeniem na rezydencję gubernatorów berneńskich oraz planowane tu wielkie uroczystości. Ponadto też plan zakładał obniżenie głównego budynku, leżącego teraz w środku zabudowań. Całość prac zwieńczyła adaptacja murów obronnych do nowych technik oblężniczych z wykorzystaniem artylerii. 

Zamek Aigle od nowa

U schyłku XVI wieku pomiędzy kwadratową wieżą a centralnym budynkiem głównym wzniesiono nowe skrzydło, gdzie mieściły się prywatne apartamenty gubernatora regionu i jego rodziny. Na pierwszym piętrze powstała Sala Audiencyjna ozdobiona polichromowanymi ornamentami sufitu, zaczerpniętymi ze sztuki mauretańskiej. Ich twórcą był Andreas Stoss, pracujący również na zamkach w Lucens, Oron czy Chillon.

Podczas tej przebudowy wieżę hrabiego Sabaudii przekształcono w stodołę, zaś dziś mieści się tu tak zwany Maison de la Dîme (Dom Dziesięciny – nazwa pochodzi od towarów składanych tu przez mieszkańców Aigle w ramach dziesięciny). W obliczu wciąż niezadawalającego stanu zamkowych włości, a także głównie przez wzgląd na brak miejsca dla posłańców z Berna, w latach 30 XVII wieku ówczesny gubernator powziął kolejny projekt przebudowy. 

Katedra w Lozannie – Daleko od kolebki

Najważniejszym z jego perspektywy wszak było udekorowanie pokoi oraz wyposażenie ich w meble, co też uczynił w pierwszej kolejności. Dopiero cztery dekady później skupiono się tu na esencjalnej przebudowie dachu budynku centralnego. Także i wtedy zamek Aigle wzbogacono nowymi polichromiami naściennymi czy boazeriami w stylu Ludwika XIV, uświetniającą Salę Herbów. 

Od rezydencji do więzienia

Następne stulecie upłynęło podobnie, w atmosferze zmian wyposażenia i dostosowywania zamku do ówcześnie obowiązujących standardów. Pojawiły się nowe klatki schodowe, boazerie, kominki czy piece kaflowe. Przed zamkiem zaś wyrosły oficyny, a spośród nich do naszych czasów przetrwała tylko jedna. To właśnie w niej zlokalizowana jest dziś zresztą recepcja. 

W związku z Wielką Rewolucją Francuską w 1798 roku wypędzono stąd Berneńczyków, a zamek Aigle stał się własnością kantonu Vaud. Kontynuując berneńską tradycję, forteca nadal pełniła funkcję więzienia. Różnicą od tego momentu jednak była jego zła sława, która pozbawiała nadziei na ucieczkę nawet najsprytniejszego złoczyńcę. I tak aż do 1972 roku, kiedy to ostatni więzień opuścił uroczy zameczek. Co ciekawe, oprócz więzienia do 1916 roku mieścił się tu swego rodzaju szpital oraz izby dla najbiedniejszych mieszkańców miasta. Warto dodać, że do 1964 roku zamek Aigle był również siedzibą Sądu Rejonowego. 

Zamek Aigle jako Muzeum Winorośli i Wina

Już na początku XX wieku zamek Aigle wpisano na listę zabytków historycznych kantonu Vaud. Pracujący przy renowacji zamku Chillon architekt Otto Schmid przeprowadził wówczas kompletny przegląd tutejszej fortecy. Niestety nie przedstawił on projektu konserwacji aż do 1943 roku. Jego koncepcji jednak nigdy nie zrealizowano.

Wizja utworzenia tu muzeum przybliżyła się dopiero po odprawieniu więźniów i na dobre zakończyła się na początku XXI wieku. W 2010 roku otwarto tu Muzeum Winorośli i Wina (fr. Musée de la vigne et du vin), a także etykiet z regionu Vaud, które odtąd dumnie prezentuje historię największego skarbu alpejskiego miasteczka. 

Sacra di San Michele – Włoska góra św. Michała

W siedemnastu salach zebrano pokaźną kolekcję różnorodnych narzędzi związanych z przemysłem winiarskim, np.: beczki, korkociągi czy korki, a nawet karafki i kieliszki. Poznać można tu wszakże nie tylko artefakty, ale również i tajniki tworzenia boskiego trunku. Najdociekliwsi mogą pobawić się w mikologa i spróbować utworzyć własny napój… cyfrowo! Zdobyta wiedza o istocie odpowiednio dobranego składu zaś na pewno przyda się w domowym zaciszu.

Kościół klasztorny

Świetnym uzupełnieniem dla wizyty w zamku będzie urokliwy dawny kościół klasztorny (fr. L’église du Cloître) położony niemal u podnóży fortecy. Wzniesiona w XII wieku dawna świątynia pod wezwaniem św. Maurycego   swymi korzeniami sięgać ma aż VI wieku, aczkolwiek swoje obecne kształty zyskała dopiero w wieku XV. 

Odebrany katolikom w czasie reformacji budynek należy obecnie do ewangelicko-reformowanego kościoła kantonu Vaud. Charakterystyczna dla Doliny Rodanu kamienna iglica posiada cztery dzwony z różnych epok: gotyku, baroku i współczesności. Do najważniejszych elementów jego wyposażenia należą witraże Edouarda Hoscha według rysunków Frédéric Rouge z początku XX wieku.

Informacje praktyczne:

Adres:
Château d’Aigle
Place du Château 1, 1860 Aigle, Szwajcaria
Tel.: +41 24 466 21 30
E-mail: info@chateauaigle.ch

• Godziny zwiedzania:
  • 1 lipca – 31 sierpnia
    • poniedziałek – niedziela – 10 – 18:00
  • 1 września – 31 października
    • wtorek – niedziela – 10 – 18
  • 1 listopada – 31 marca
    • wtorek – niedziela – 10 – 17
  • 1 kwiecień – 30 czerwca
    • wtorek – niedziela – 10 – 18
    • poniedziałki świąteczne 10-18
  • Zamknięte 1 stycznia i 25 grudnia
• Ceny biletów:
  • Dorośli 11 CHF
  • Studenci 9 CHF
  • Dzieci (6-16) 5 CHF
  • Więcej na: https://chateauaigle.ch/info-pratique/ 
• Oficjalna strona internetowa: https://chateauaigle.ch 

Lektura:

• https://chateauaigle.ch 
• https://castles.today/pl/zamki/szwajcaria/aigle/historia/