Zamek w Vincennes – Rezydencja u wrót Paryża
Zamek w Vincennes jest dziś jedyną rezydencją średniowiecznych władców Francji. Stworzony z rozmachem projekt miał stać się centrum politycznym na wzór najwspanialszych budowli czasów Karola V. Pomimo, że Wersal odebrał jej prestiż, a miejsca monarchów zajęli złoczyńcy, zniewalający urok pozostał. Twierdza zaklęta w mitycznych Bardzo bogatych godzinkach księcia de Berry czy w Godzinkach Szczepana Chevaliera wciąż tu jest!
Z tym przewodnikiem zwiedzanie będzie jeszcze ciekawsze:
The Château de Vincennes
Przewodnik po podparyskim zamku w Vincennes i jego kaplicy – Sainte-Chapelle, zakupiony tamże. :)
Z nim zwiedzanie będzie zdecydowanie ciekawsze!
O zamku: Zamek w Vincennes – Rezydencja u wrót Paryża
Zamek w Vincennes (fr. Château de Vincennes) od początku swego istnienia stanowił istotny punkt na mapie Francji. Wszystko to głównie dzięki idealnemu położeniu w pobliżu Paryża przez który przebiegały najważniejsze węzły komunikacyjne średniowiecznego świata. Chodzi tu głównie o dawne szlaki rzymskie do Sens oraz Lagny, a także rzeki Sekwanę i Marnę. Pierwotnie gęsto zalesione tereny Vincennes należały do paryskiego biskupa, jednak wizja łowów oraz stosunkowo łatwej możliwości zaopatrzenia przekonały Ludwika VII o wzniesieniu tu domku myśliwskiego.
Sainte-Chapelle w Vincennes
Plany Ludwika Świętego
Dwór kolejnych dwóch królów bywał tu z rzadka, co stanowczo zmieniło się za czasów (Świętego) Ludwika IX. Apogeum splendoru zameczek w Vincennes osiągnął 18 sierpnia 1239 roku, kiedy to król w uroczystej procesji sprowadził tu relikwie pasyjne. Zamówione przez niego artefakty trafić miały do paryskiej Sainte-Chapelle – kaplicy w sercu najważniejszego zamku Kapetyngów.
Mont Saint-Michel – Opactwo na krańcu świata
Naturalnie trafiły one do miejsca przeznaczenia, acz podkreślić trzeba, że król zadecydował o pozostawieniu w Vincennes kilku cierni z Korony Chrystusa, a także fragmentów Świętego Krzyża. Podobnie zresztą stało się w innych posiadłościach przez które przeszła procesja. Aby stworzyć godne warunki dla czczenia tak ważnych dla chrześcijaństwa artefaktów w przyszłości zbudowano tu nową kaplicę pałacową, na wzór tej z la Cité.
Twierdza nie do zdobycia
Szalejąca wojna stuletnia oraz kilka innych incydentów, jak żakeria czy pojmanie Jana II Dobrego wymogła na władcach Francji wzniesienie twierdzy nie do zdobycia. Gwarantem bezpieczeństwa miał być planowany donżon z jeszcze lepszymi fortyfikacjami. Za rozbudową tutejszej rezydencji przemawiał prestiż oraz fakt, że już Filip IV Piękny w roku 1337 rozpoczął budowę najniższych partii wieży mieszkalnej. Chociaż zrealizowano ją dopiero w 32 lata później, król Karol V Mądry miał wprowadzić się tu już w niemal dwa lata przed jej ukończeniem. A wraz z nim dwór, którego bezpieczeństwa strzegło około 80 wykwalifikowanych w różnych dziedzinach żołnierzy i strażników.
Zamek w Saumur – Forteca z godzinek księcia de Berry
Ciężkie lata nie zniechęciły jednak monarchy do wcielenia w życie jego misternego planu. Odbicie zagarniętych przez Brytyjczyków terenów oraz kolosalne podatki szybko wypełniły francuski skarbiec na tyle, aby móc jednocześnie kontynuować wojnę z Anglią i wznosić kolejne budynki w Vincennes. Wtedy to właśnie pojawił się ponad kilometrowy mur, zamykający wybudowany dotychczas kompleks. Stworzony z rozmachem projekt miał stać się centrum politycznym Francji na wzór najwspanialszych budowli jego czasów: zamków w Awinionie czy choćby w Malborku. Sam Karol V zaś stał się wszechobecny, bowiem liczne dekoracje zamku przedstawiały właśnie jego. Do naszych czasów na terenie zamku zachowała się konsola z Tour de Village na której przedstawiono go jako muzykanta.
Sainte-Chapelle w Vincennes
Poświęcona Świętej Trójcy oraz Najświętszej Dziewicy Maryi kaplica pałacowa miała być zwieńczeniem projektu budowlanego Karola V oraz naturalnie, łącznikiem między władcami Francji i Bogiem. Za wstawiennictwem żarliwych modłów utworzonej na ten cel kapituły król liczył na sprzyjające mu niebiosa. Niestety, Karol V nie doczekał końca budowy, którą i tak wstrzymano na początku XV wieku. Ostatecznie zaś udało się ją ukończyć za czasów króla Henryka II, w latach 1552-1559, czyli półtora wieku po wstrzymaniu prac.
Paryż na weekend
Obiekt wzniesiono na wzór paryskiej Sainte-Chapelle. Główną różnicą w jej konstrukcji jest jedna, dająca poczucie ogromnej przestrzeni kondygnacja. Jednonawową świątynię wsparto wysmukłymi skarpami zakończonymi pinaklami. Jej wschodnia fasada stanowi znakomity przykład gotyku płomienistego. Na jej dekorację składają się pieczołowicie wykonane, ażurowe wimpergi oraz wspaniała różyca. Uwagę przykuwa również zdobienie archiwolt portalu głównego i rozliczne rzygacze, okalające budynek. Przez wzgląd na rozpoczęcie prac od prezbiterium, przejawia ono cechy gotyku promienistego. Dzięki dużej ilości jasnych witraży wnętrze kaplicy zdaje się być wprost zalane światłem.
Twierdza zdobyta
Przez wzgląd na zaogniający się konflikt Armaniaków z Burgundczykami, na początku XV wieku twierdzę przekształcono w bazę wojskową. W 1420 roku zaś trafiła ona w ręce króla Anglii – Henryka V. Paradoksalnie więc twierdza nie do zdobycia została zdobyta, a właściwie przekazana według postanowień traktatu z Troyes. Co prawda, zamek w Vincennes powrócił do Francji podczas panowania Karola VII – „króla z Bourges”, wszak jego zainteresowanie nim było praktycznie znikome.
Bourges – Miasto pod znakiem Serca
Znacznie ciekawszy dla niego i jego następców okazały się zamki w Dolnie Loary. Aczkolwiek Ludwik XI docenił walory „niezdobytej twierdzy” podczas zbrojnych wystąpień Ligii Dobra Publicznego. Docenił je na tyle, że rozpoczął kolejną rozbudowę kompleksu, powiększając go o budynki pałacowe w części północno-zachodniej. Nowoczesne założenia po raz kolejny podbiły serca następnych władców, dając zamkowi kolejne życie.
Klasycystyczna rezydencja
Prestiżowa rezydencja u wrót Paryża właściwie odżywała z każdym następnym władcą. Po śmierci Henryka IV osiedliła się tu jego małżonka – Maria Medycejska. W obawie o swoje życie zaleciła remont i ulepszenie nadgryzionych zębem czasu włości, dając łatwy start planowi wzniesienia części pałacowej w stylu klasycystycznym. Plan ten bowiem powziął kardynał Mazarin i kontynuował architekt Ludwika XIV – Ludwik le Vau. Rozpoczęta w 1658 roku budowa zakładała powstanie tak zwanego „Pawilonu Królowej” w północnej części, a także rozbudowę ledwo ukończonego „Pawilonu Króla” naprzeciwko niego. Poza tym powstały tu między innymi klasycystyczne ogrody z oranżerią, a Tour de Bois zmieniono w łuk triumfalny.
10 najpiękniejszych zamków w Dolinie Loary
Przebywający tu dwór stymulował nie tylko architekturę, ale i kulturę. W związku z tym zamek w Vincennes stał się sceną dla wielu ceremonii i spektakli. Do upadku jego znaczenia przyczyniło się jednak powiększenie położonego po drugiej stronie Paryża Wersalu, gdzie dwór osiadł w roku 1682. Jeszcze na chwilę, pod koniec roku 1715, zamek w Vincennes służył jako rezydencja dla młodego Ludwika XV. Z końcem grudnia tego samego roku zerwał on z wielowiekową tradycją, będąc tym samym ostatnim monarchą rezydującym w Vincennes.
Więzienie i upadek
Do ukończenia budynku Paryskiej Szkoły Militarnej Pawilon Króla zamieszkiwali jej uczniowie. Później natomiast, w II połowie XVIII wieku, na terenie podupadającej fortecy podejmowano kroki w kierunku industrializacji: swoje miejsce znalazły tu fabryka porcelany czy broni. Z czasem w końcu zaczęto składać tu zboża, a w donżonie zorganizowano więzienie.
Zamek Chenonceau – Zamek Dam
Od XVI do niemal końca XVIII wieku w całości służył on wysokiej klasy złoczyńcom, pośród których pojawili się sławetny Markiz de Sade, Diderot czy Honoriusz de Mirabeau. Jego mit o Bastylii i Vincennes niejako uchronił zamek od rychłej zagłady, przez co w 1784 roku zaprzestano tu przetrzymywania więźniów. Wtedy też zamek w Vincennes usunięto z listy królewskich rezydencji, a otaczające go budynki wystawiono na sprzedaż. W oczekiwaniu na kupców przeniesiono tu arsenał, a w 1806 roku Napoleon nakazał przetransportować tu więźniów ze zburzonej paryskiej Temple.
Dalsze losy
Podczas Restauracji Burbonów i Rewolucji Lipcowej (1815-1848) siedzibę miały tu wojska strzegące, tak zwanego, bezpieczeństwa rządowego oraz Akademia Sztuki Wojennej. W latach 40 XIX wieku zamek w Vincennes przeszedł transformację, stając się jednym z najważniejszych punktów obrony Paryża. W miejscu gotyckich zabudowań powstały kazamaty, a od wschodu trzykrotnie większy od dotychczasowego fort. Jego ważną rolę docenili powstańcy francuscy, którzy wraz z Gwardią Narodową w 1871 roku przejęli zamek, broniąc się tu przed inwazją Prus.
Zamek Chambord – Kosztowny kaprys
W 1913 roku tutejszy donżon wpisany został na listę zabytków Francji – Monuements Historiques. Jego renowację rozpoczęto wszakże po zakończeniu I wojny światowej. 14 czerwca 1940 roku zamek w Vincennes przejęli naziści, którzy wycofując się stąd cztery lata później zniszczyli Pawilony Króla i Królowej oraz część średniowiecznego muru. Rozpoczęta w 1953 roku odbudowa trwała kolejnych 15 lat. Oprócz obu wspomnianych budynków i muru zrekonstruowano również XVII-wieczny mur Le Vau’a. Jak dawniej, oddzielił on klasycystyczne pawilony od dawnego założenia z gotyckim zamkiem i kaplicą. Zamysł przywrócenia zamkowi dawnej świetności kontynuowany jest po dziś dzień.
Średniowieczny zamek w Vincennes
Zamek w Vincennes otoczony został murem z dziewięcioma potężnymi wieżami. Aż siedem w swej konstrukcji bardziej przywodzi na myśl osobne donżony niż zwykłe wieże obronne. Wyposażone w kominki, latryny i klatki schodowe świadczyły o randze obiektu już w czasach jego powstania. Możliwość nieprzerwanego poruszania się korytarzem w murze między nimi zaś zdecydowanie ułatwiała obronę całego założenia. Zupełnie jak znajdująca się dawniej wokół muru fosa.
Katakumby Paryża – Memento Mori
Jedną z najważniejszych części średniowiecznego obiektu jest dwuwieżowa strażnica z mostem zwodzonym. U jej szczytu znajduje się dziś taras, skąd rozpościera się piękny widok na leżącą naprzeciwko kaplicę pałacową oraz resztę zabudowań. Warto zwrócić uwagę również na zdobiącą go wieżyczkę z dzwonem. Do niedawna wisiał tu drugi, najstarszy w regionie dzwon (po tym z paryskiego kościoła Saint-Merri) z 1369 roku. Dziś można go podziwiać w Sainte-Chapelle. Z dekoracji strażnicy zachowała się figura Karola V (obecnie w Luwrze), która wypełniała jedną z trzech nisz nad ostrołukowym portalem. Pozostałe dwie figury przedstawiały jego małżonkę, Joannę Burbon.
Strażnica połączona została z okalającym donżon murem. W jego grubości umieszczono korytarz, którego naroża wzmocniono wieżyczkami strażniczymi. Dla ułatwienia obrony obiektu mur wyposażono, w nowoczesny jak na ówczesne czasy, krenelaż oraz machikuły. Do serca zabudowań można było dostać się wyłącznie przez kładkę łączącą strażnicę z trzecim poziomem głównego budynku. Dziś dostęp do niego ułatwiają drzwi u przyziemia, dzięki którym możemy eksplorować jego wyższe części bez konieczności przechodzenia przez strażnicę.
Donżon w Vincennes
Wysoka na 50 metrów konstrukcja to synteza innowacyjnych rozwiązań XIV wieku, której autorem jest Raymond du Temple. Wzniesiona została na planie kwadratu o szerokości ramion wynoszącej 16,5 metra. Te zaś wzmocniono półokrągłymi wieżami w narożach w których znalazły się miejsca na latryny.
Zamkowe sale oparły się tu na założeniu centralnego filaru, przebiegającego przez wszystkie piętra. Dla większej stabilności obiektu w podłodze trzeciej i czwartej kondygnacji ukryto łuki biegnące w stronę narożników. Jednak to użycie 1,5 kilometra żelaza (!) w różnych miejscach robi tu prawdziwą robotę. Ponadto, w grubych na 3,26 metra ścianach znalazło się miejsce nie tylko korytarze, ale też oratoria czy klatki schodowe.
Samochodem do Francji – Dolina Loary
Na pięciu kondygnacjach rozlokowane były komnaty królewskie (2) wraz z komnatami dla służby (1) i gości (4-6). Do naszych czasów zachowały się liczne zdobienia pod postacią konsol, kluczy czy kapiteli filaru centralnego. Ciekawymi elementami dekoracyjnymi są również XVII i XVIII-wieczne graffiti pozostawione tu przez dawnych więźniów. Pośród nich znalazło się również takie, które pozostawił król Ludwik XIV. Uwagę w Wielkiej Sali na drugiej kondygnacji zwracają drewniane panele sklepienia z II połowy XIV wieku. Według analizy dendrochronologicznej pochodzą z terenów dzisiejszej Łotwy lub Polski.
Chociaż zamek znajduje się na przedmieściach Paryża nie cieszy się tak wielką popularnością jak większość zabytków w centrum. Wręcz odwrotnie, turystów jest tu ledwo garstka. Dzięki temu można tu odpocząć, zrelaksować się i napawać pięknem średniowiecznej architektury, która emanuje swym blaskiem niemal z każdego kąta. Jeśli więc uwielbiacie gotyk czy zamki, nie będziecie chcieli opuścić tego miejsca zbyt szybko. :)
PARYŻ – Przewodnik po Paryżu
PARYŻ – Przewodnik po Paryżu – to eBook stworzony głównie z myślą o miłośnikach architektury średniowiecznej, ale nie tylko. Zebrałem w nim zarówno paryskie flagowce, które po prostu trzeba zobaczyć podczas wizyty w stolicy Francji, jak i miejsca niepopularne, gdzie wprost czuć tchnienie Wieków Średnich.
Poza tym znajdziesz tu kilka porad na wagę złota, które pomogą Ci zorganizować niezapomnianą przygodę w Paryżu i, przede wszystkim, skrócić czas w kolejkach do najważniejszych monumentów.
Kupując tego eBooka wspierasz rozwój mojej strony, za co bardzo dziękuję!
