Kościół w Kolinie (czes. Kolín) pod wezwaniem świętego Bartłomieja (czes. Chrám svatého Bartoloměje v Kolíně) w kraju środkowoczeskim to piękny przykład czeskiego gotyku i to tego z najwyższej półki! Projekt tutejszego prezbiterium stworzył bowiem sam Piotr Parléř, odpowiedzialny chociażby za budowę katedry świętego Wita w Pradze, czy w mniejszej części, kościoła świętej Barbary w Kutnej Horze (jego dzieło kontynuował syn, Jan Parléř). Także tutaj słynny członek linii czeskich Parlerów nadał prowincjonalnemu kościołowi iście katedralnego wyglądu. Wzorowany na najpiękniejszych budowlach Saksonii czy Turyngii stał się jednym z najważniejszych zabytków gotyckich w Czechach.
Kościół św. Barbary w Kutnej Horze
Kościół w Kolinie – krótka historia
Powstanie kościoła nierozerwalnie połączone jest z założeniem miasta około roku 1260. Początkowo nazwano je Nową Kolonią od której wzięło później swą dzisiejszą nazwę Kolín (czes. kolonia). Jego dobrodziejem stał się czeski król Przemysław Ottokar II z dynastii Przemyślidów na polecenie którego utworzono tu parafię. Prawdopodobnie nim wzniesiono gotycki, kościół który również nie jest tym znanym nam dziś istniała tu inna świątynia, która dała podwaliny kolejnej konstrukcji.
Tak więc rozpoczęto budowę świątyni, która zakończyć się miała dość szybko, bo już pod koniec XIII wieku. Prężne prace przyniosły owoce w postaci dwóch ośmiobocznych wież w zachodniej części, krypty świętego Ducha oraz zadaszonego trójnawowego korpusu nawowego. Niestety podczas prac konserwatorskich od 1904 do 1911 oryginalne fundamenty zastąpiono nowymi i tym samym zatarto ślady, które jasno wskazywałyby na postęp prac z tamtego okresu.
Kaplica czaszek w Kutnej Horze – Danse Macabre
Po krótkim przestoju budowlanym związanym ze śmiercią fundatora powstało sklepienie oraz zwieńczono wieże. Opiekę nad kościołem po śmierci jego założyciela przejął Jan Luksemburski. Jednak nie udało się ustalić na czym polegał jego wkład w budowie świątyni. Wszelkie postępy budowlane zostały po raz kolejny wstrzymane w roku 1349, tym razem przez pożar, który pochłonął wschodnią część budynku. Niestety, a może i stety, bo właśnie to stało się impulsem do kolejnego ożywienia budowy.
Kutna Hora – Kraina srebra
20 stycznia 1360 roku cesarz Karol IV oddał kościół w Kolinie w ręce Piotra Parléřa. Miał on wznieść nowy i wyższy od pozostałej części konstrukcji chór okalany wieńcem kaplic w stylu gotyku płomienistego nad którym prace zakończono około 40 lat później. Ostatnią większą zmianą w bryle była budowa kaplicy Najświętszej Maryi Panny w jej południowej części na początku XV wieku, niezwiązana już z warsztatem Parlerów.
Niszczony i plądrowany
Krótko po ukończeniu budowy, kościół w Kolinie pw. świętego Bartłomieja stał się kaplicą odłamu chrześcijańskiego – utrakwistów (husytów). Ich niemalże dwustuletnia obecność tu nie wpłynęła znacząco na jakiekolwiek zmiany w konstrukcji. W 1442 roku w południowej wieży ulokowano dzwon, który został zniszczony podczas pożaru pod koniec XVIII wieku, a w roku 1772 pomiędzy siostrzanymi oktogonami zamontowano drewniany most określony mianem najwyższego w Czechach.
Zamek Bouzov – Baśń po czesku
Zniszczony i splądrowany w 1633 roku przez wojska szwedzkie kościół w Kolinie z trudem odbudowano, by w roku 1796 strawił go pożar. Dopiero ponad 50 lat później rozpoczęto mizerną rekonstrukcję, która na dobre zakończyła się na początku XX wieku. II wojna światowa przyniosła zniszczenia północnej ściany wraz z cennymi witrażami, co udało się załagodzić w roku 1963. Porządna przebudowa przypadła zaś na pierwsze dziesięciolecie XXI wieku.
Czarne chmury wiszące praktycznie od ukończenia prac pozbawiły kościół w Kolinie wymyślnych ozdób czy pięknych witraży epoki w jakiej go budowano. Dodatkowo jego wnętrze uległo barokizacji. Wraz z nadejściem historyzmu zaś próbowano przywrócić mu gotycki charakter, co ostatecznie wpłynęło na charakter obecnego wystroju. W centrum prezbiterium obecnie znajduje się neogotycki ołtarz z 1910 roku. Na lewo od niego natomiast powstało kamienne tabernakulum dłuta Piotra Parléřa w kształcie wieżyczki z II połowy XIV wieku.
Zamek Sovinec w Czechach
Od południa do północy chór otacza sześć promieniście rozchodzących się kaplic:
- świętego Wacława – z barokowym ołtarzem Narodzenia Chrystusa,
- świętego Jana – z rokokowym ołtarzem świętego Floriana,
- Šperlink’ów – z barokowym ołtarzem świętej Barbary,
- rzeźników – z barokowym ołtarzem świętego Krzyża,
- mielcarzy – z neogotyckim ołtarzem NMP z Lourdes,
- piekarzy i młynarzy – z rokokowym ołtarzem świętego Alojzego.
Ołomuniec – Miasto na żółwiach
W kościele zachowały się również trumny person związanych z jego historią, sięgające aż XIII wieku! Ponadto za prezbiterium znajduje się małe barokowe ossuarium z 1733 roku w którym spoczęły ofiary dżumy z 1680 roku. Dla upamiętnienia wielkiego architekta doby średniowiecza, Piotra rzecz jasna, powstało jego popiersie, które przypomina wszystkim zwiedzającym komu należy zawdzięczać owe dzieło.
Lektura:
