Katedra w Soissons
Tak się składa, że i katedra św. Gerwazego i św. Protazego w Soissons (fr. Cathédrale Saint-Gervais-et-Saint-Protais de Soissons) należy do pierwszych świątyń biskupich w duchu gotyckim. Jej budowa jednak zaczęła się nietypowo, bo od wzniesienia nawy poprzecznej, która powstała już w ostatniej ćwierci XII wieku. Wczesnogotyckie ramię północne zakończono półokręgiem, podzielonym na cztery poziomy: arkady, galerię, tryforia i clerestoria. Ramię po przeciwległej stronie zaś przebudowano u schyłku XIII wieku, przemieniając je w jeden z najbardziej urzekających przykładów gotyku płomienistego. Jeszcze w XV wieku trwały tu prace nad wzniesieniem dwuwieżowego masywu zachodniego, zniweczone raz na zawsze przez najazd Burgundczyków. Był on jednak niczym w porównaniu do klęski, jaką przyniosła I wojna światowa.
Katedra w Coutances – Jak Matrioszka
Pod gradem bomb zniszczeniu uległy trzy pierwsze przęsła świątyni wraz z górnymi partiami reszty przęseł oraz wieża południowa. Co prawda, hugenoci i rewolucjoniści rozprawili się z jej oryginalnym wyposażeniem, więc już wówczas nie było wewnątrz szczególnie cennych artefaktów. Niemniej bezpowrotnie przepadła spora część średniowiecznych witraży. Te, które przetrwały zaś ulokowano w kaplicach chóru. Oprócz nich na uwagę zasługuje tu romańska figura Najświętszej Panienki z Dzieciątkiem, choć i tak pierwsze skrzypce gra tu monumentalna architektura i niezwykły transept. Swoją drogą, źródłem jego inspiracji była katedra w niedalekim Noyon…
