Loches – Miasto królewskie
Położone w Regionie Centralnym nad Loarą miasteczko Loches jest kwintesencją splendoru francuskiej architektury. Jego pejzaż zdominowany został przez wielowiekowe budowle, ujęte w pierścieniu dawnych murów obronnych. Prym wiedzie tu wszak zdecydowanie architektura świecka z jedną z najlepiej zachowanych twierdz Europy.
Jeśli jesteś miłośnikiem średniowiecznej architektury Francji być może zainteresuje Cię moja książka. To pierwszy polski przewodnik po aż 101 francuskich kościołach wieków średnich. Dzięki niemu odkryjesz kolejne cuda architektury gotyckiej i romańskiej. Poznasz ich historie (a niekiedy także i legendy ✨). W środku ponad 400 stron i ponad 400 zdjęć! Takiej książki jeszcze nie było!
ŚWIĘTA FRANCJA
Loches na kartach historii
Położenie na skalistej ostrodze nad rzeką Indre od wieków stanowiło o atrakcyjności Loches. Choć zamieszkałe już dużo wcześniej, po raz pierwszy wymienił je w VI wieku Grzegorz z Tours. Wzmianka ta zaś ściśle związana jest z fundacją pierwszego przeoratu, któremu przewodniczyć miał pustelnik – święty Ursus z Cahors. Około roku 900 miasto trafiło pod rządy Andegawenów, którzy przez ponad trzy kolejne stulecia zmienili Loches w fortecę niemal nie do zdobycia.
10 miast we Francji, które pokochacie!
Począwszy od Fulko III Czarnego, przez Ryszarda Lwie Serce aż po Henryka II Plantageneta wznoszono tu zespół unikatowych fortyfikacji, który w znacznej części zachował się po dziś dzień. Uzbrojenie to nie zapewniło jednak 100% skuteczności, bowiem po rocznym oblężeniu, na początku XIII wieku cytadelę zdobył król Francji – Filip August. Ostatecznie Loches weszło w skład domeny Francuskiej w 1249 roku – zakupione przez króla Ludwika Świętego. Dzięki niemu też aż do Wielkiej Rewolucji Francuskiej chełpiło się ono statusem miasta królewskiego (fr. ville royale).
Od XIV do XVI wieku przebywało tu kilku królów Francji – Karol VII, Ludwik XI czy Franciszek I. To właśnie oni doprowadzili do budowy królewskiej loży w miejscu hrabiowskiego pałacu. U jego stóp już od XIII wieku rosło w siłę nowe miasto z odrębnymi urzędami administracyjnymi czy finansowymi, a nawet sądem. Położenie na szlaku wiodącym z Paryża do Hiszpanii w XVI wieku zaowocowało jeszcze szybszym rozwojem, zrównując Loches z ośrodkami takimi jak Amboise czy Chinon. Niestety już przed rewolucją jego przygasał, co związane było z budową mostu w Tours, który pogrzebał handlową przeszłość królewskiego miasta.
Zamek w Azay le Rideau – Narcyz w lustrze wody
Po Wielkiej Rewolucji Francuskiej Loches zdegradowano do roli podprefektury. W okresie Drugiego Cesarstwa zadbano o rozbudowę najważniejszych budynków użyteczności publicznej jak sąd, żandarmeria czy szkoły. Niemniej zachowano przy tym jego historyczny charakter, dzięki czemu starówka w Loches od 1968 roku jest obszarem ściśle chronionym. Od roku 2000 z kolei należy do sieci Miast Sztuki i Kultury.
Co warto zobaczyć w Loches?
Wisienką na torcie malowniczego Loches jest oczywiście jego cytadela, otoczona dwoma kilometrami XII-wiecznych murów. Co prawda, u jej podnóży odnaleźć można całą gamę renesansowych kamieniczek, wspaniałe ogrody czy 40-kilometrową ścieżką rowerową przez dolinę Mansę, ale my skupimy się na górnej części miasta.
Logis Royale
Jednym z jego najbardziej rozpoznawalnych elementów jest tak zwana królewska loża, czyli Logis Royale. Inspirowany architekturą późnego średniowiecza i wczesnego renesansu budynek został wzniesiony dzięki Karolowi VII, który uczynił z niego ulubioną rezydencję Walezjuszów. Świadczy o tym fakt, że jego następcy chętnie rozbudowywali ten bądź co bądź, niewielkich rozmiarów budynek.
Niemniej to nie z samymi monarchami kojarzy się on dzisiaj Francuzom, a raczej z kobietami, które na przestrzeni wieków przewinęły się przez jego mury. Pierwszą z nich jest Joanna d’Arc, która złożyła wizytę delfinowi w 1420 roku. Drugą jest Agnès Sorel – metresa Karola VII, trzecią zaś Anna Bretońska – żona Karola VIII i Karola XII.
Zamek w Amboise – Ułamek dawnego splendoru
Wewnątrz rezydencji zobaczyć można wiele ciekawych zakamarków i artefaktów, np. pięknie zdobione oratorium Anny Bretońskiej, wypełniony wielowiekowymi retabulami Pokój Retabulów czy choćby przypominającą Agnès Sorel, słynną Dziewicę z Dzieciątkiem Jezus (fr. La Vierge à l’Enfant) z odsłoniętą piersią, autorstwa Jehana Fouqueta. Z zewnątrz budynku uwagę przykuwa odstająca od niego XIII-wieczna wieża, nazwana zresztą na cześć kochanicy króla. A także niewielka loggia oraz mnogość rzeźb pod postacią strzegących wejścia chartów i urokliwych rzygaczy od strony ogrodu.
Bazylika św. Ursusa
Zupełnie obok położona jest romańska kolegiata św. Ursusa (fr. Église Saint-Ours de Loches). Jej unikatowa konstrukcja o dwóch wieżach z dwoma oddzielnymi kopułami piramidalnymi sprawia, że jest to jedyny taki obiekt we Francji. Swoimi korzeniami sięga on do czasów wspomnianego już pustelnika, jednak już w 965 roku jego kościółek przebudowano na polecenie Fulko III, który sprowadził tu ważną dla chrześcijaństwa relikwię: przepaskę Najświętszej Maryi Panny.
Napływ pielgrzymów wymusił kolejną przebudowę, a ta na dobre zakończyła się dopiero w XII wieku. Kolegiata w Loches wewnątrz ozdobiona została potężnym portalem z XII-wiecznymi rzeźbami fantastycznych kreatur oraz sztuk wyzwolonych, dekorujących jego archiwolty.
Bogata rzeźba znalazła swoje miejsce również i wewnątrz świątyni, głównie na jej kapitelach, gdzie przedstawiono wiele ciekawych bestii. Pośród całego wyposażenia wspomnieć trzeba także o drewnianym posągu Notre-Dame de Beautertre z XI wieku czy przedstawiającym świętego Brykcjusza fresku z XI-wiecznej krypty.
Katedra w Tours – W zasięgu możliwości
Najistotniejszy jest tu jednak alabastrowy nagrobek Agnès Sorel. Zgorszeni jej pochówkiem kanonicy zwrócili się do Ludwika XI o pozwolenie na usunięcie jej resztek doczesnych z kościoła. Monarcha przystał na ten krok, pod warunkiem że kanonicy zwróciliby wszystkie przekazane im przez metresę datki… Co prawda, usunięto go dopiero w czasie Wielkie Rewolucji Francuskiej, niemniej dzięki działaniom generalnego inspektora ds. zabytków – Prospera Mérimée udało się przywrócić go na dawne miejsce.
Donżon
Panoramę Loches zdominował 36-metrowy donżon Fulko III, uosabiający dziś całą militarną potęgę średniowiecznego miasta. Wznoszony od początku XI wieku zamek w Loches (fr. Château de Loches) miał zapewnić Andegawenom solidny punkt wsparcia w nieustannych walkach z hrabiami Blois. Szybko jednak stał się łakomym kąskiem dla Plantagenetów, a także i Kapetyngów.
Wszystkie przepychanki o zamek w Loches w XV wieku spełzły na utworzeniu tu więzienia państwowego w którym na przestrzeni wieków przetrzymywano setki więźniów. Wielu z nich na pewno utalentowanych, o czym świadczą liczne graffiti. Pośród skazańców wymienić można choćby księcia Mediolanu – Ludovica Sforzę, doradcę Ludwika XI – kardynała de Balue czy projektanta słynnej żelazno-drewnianej klatki – Philippe de Commynes’a.
Zamek Chenonceau – Zamek Dam
Wprawdzie ostatnią taką klatkę zniszczono 14 lipca 1795 roku, jednak pod koniec XX wieku zdecydowano się na jej rekonstrukcję. Klatka ta była na tyle wygodna, że więzień mógł tu spokojnie stać lub leżeć, a do jego dyspozycji była nawet prywatna latryna! Warto wspomnieć, że u podnóży donżonu znajduje się ogród średniowieczny (fr. jardin médiéval), zaś u jego szczytu utworzony jest punkt widokowy z pięknym widokiem na samo miasto, jak i leżące tuż obok Beaulieu-lès-Loches.
Inne miejsca w Loches
Oprócz flagowców w Loches warta uwagi jest również, przylegająca do nieistniejącej już kaplicy, Wieża św. Antoniego (fr. Tour Saint-Antoine). Wzniesiona pomiędzy 1529 a 1575 rokiem 52-metrowa konstrukcja jest bowiem jedyną renesansową wieżą w regionie. Niestety można ją zwiedzać tylko z okazji Dni Dziedzictwa (fr. Journées du Patrimoine), organizowanych zwykle w trzeci weekend września. Duże wrażenie robią również średniowieczne bramy miejskie: Porte des Cordeliers, Porte Picois oraz Porte Royale.
Mini eBook z pomysłem podróży po Dolinie Loary:
FRANCJA – Dolina Loary – Gotowy plan podróży
FRANCJA – Dolina Loary – Gotowy plan podróży to mini eBook z już zaplanowanym przebiegiem trasy samochodowej z Wrocławia po renesansowych zamkach i gotyckich katedrach Doliny Loary. Jeśli chodzi o zamku, znalazły się tu te najbardziej zjawiskowe (Chambord, Chenonceau czy Saumur), co do katedr – podobnie (Bourges, Tours czy Chartres). Dodać trzeba, że znalazł się tu również fragment Normandii oraz Burgundii.
Wewnątrz cudów nie ma, samo mięso! Czyli rozpiska na 17 dni – dzień po dniu wraz z linkami do noclegów i interaktywnej mapy podróży (+13 zjawiskowych zamków, które można wymienić z innymi punktami z mapy). Poza tym zebrałem tu garstkę ważnych informacji dla zmotoryzowanych, a także dodałem zbiór linków do artykułów z opisem najciekawszych miejsc zawartych w tym planie.
Dzięki niemu z pewnością zaoszczędzisz sporo czasu. Zamiast rozkminy co warto zobaczyć w Dolinie Loary masz gotową odpowiedź! Ściągaj, bukuj noclegi i przeżyj kolejną wspaniałą przygodę!
Okolice Loches
Położenie Loches w Dolinie Loary sprawia, że miasto może być celem, ale może być tylko punktem niezapomnianej przygody. Zwłaszcza, że tuż pod bokiem znajduje się wiele wspaniałych miejsc. Jeśli chodzi o miasta, są to na pewno Tours (z gotycką katedrą św. Gracjana), Amboise (z potężnym renesansowym zamkiem oraz gotycką kolegiatą św. Dionizego) czy Blois (także z renesansowym zamkiem, kościołem opackim św. Mikołaja i gotycką katedrą św. Ludwika).
Ale nie można przecież zapominać o zamkach, których jest tu bez liku! Są to min.: Jeden z pierwszych zamków w duchu renesansu we Francji w Azay-le-Rideau, zamek Śpiącej Królewny w Ussé, zamek Dam w Chenonceaux, spektakularny zamek z „Bardzo bogatych godzinek księcia de Berry” w Saumur czy połączony w swej historii z wieloma wyżej wymienionymi postaciami z Loches – zamek w Langeais. Zapewniam Was, że przy takiej ilości zabytków nie będziecie się tu nudzić. A jest tego dużo, duuużo więcej!
10 najpiękniejszych zamków w Dolinie Loary
A oto gotowy plan podróży Samochodem po Dolinie Loary. Być może znajdziecie tu inspirację do wydłużenia trasy!
Lektura:
- Visiter Loches – Blond Stéphane, wyd. Éditions Sud Ouest; Soler/Barcelona, 2009.
- https://www.patrimoine-histoire.fr/Patrimoine/Loches/
- https://www.ville-loches.fr/ville-d-art-et-d-histoire-article-4-23-35.html
