Katedra w Sewilli – Spełniony plan architektów

Katedra w Sewilli pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny (hiszp. Santa María de la Sede); Andaluzja, Hiszpania.

Katedra w Sewilli pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny (hiszp. Santa María de la Sede) jest największą gotycką świątynią na świecie oraz trzecią, co do wielkości, budowlą sakralną po bazylice św. Piotra w Rzymie i katedrze św. Pawła w Londynie. W 1987 roku wraz z leżącym obok niej Alkazarem (hiszp. Real Alcázar de Sevilla) wpisana została na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Giralda w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Mówi się, że katedrę zbudowano w ostatnim tygodniu grudnia roku Pańskiego 1248. Zbudowano to jednak nazbyt wiele. Kilka tygodni przed tą datą bowiem, miejsce to było jednym z najwspanialszych meczetów Almohadów – dynastii marokańskiej, który wzniesiono w II połowie XII wieku.

Prace nad jego gotycką adaptacją rozpoczęto dopiero w roku 1433. Co ciekawe, zachowała się pełna dokumentacja z listą nazwisk całej pracującej tu świty. Pośród nich są nazwiska architektów, cieśli, kowali, garncarzy, rzeźbiarzy a nawet dmuchaczy szkła.

„Hagamos una iglesia tan hermosa y tan grandiosa que los que la vieren labrada nos tengan por locos.”

„Zbudujmy świątynię tak piękną i tak majestatyczną, że ci którzy ją ujrzą wezmą nas za szaleńców.” – Według legendy to właśnie taka myśl przyświecała budowie gotyckiej katedry w Sewilli.

Gargulec z katedry Sewilli pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny (hiszp. Santa María de la Sede); Andaluzja, Hiszpania.

Widok na dach katedry Sewilli pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny (hiszp. Santa María de la Sede); Andaluzja, Hiszpania.

Podwaliny, których architekci użyli na poczet katolickiej świątyni nie były jednak wystarczające, zatem do planu meczetu zaczęto wprowadzać zmiany. Jego dziedziniec pełnił funkcję krużganka, a minaret, czyli smukła wieża przy meczecie, został przekształcony w dzwonnicę. W całość wkomponowano przestrzenie na bazie okręgu, w których urządzono kaplice (Real, św. Pawła oraz św. Piotra), dwie zakrystie, a także kilka innych sal, min. La Sala Capitular.

Katedra w Palmie – Kwiat w Ogrodzie Ludzkości

Widok na katedrę oraz dawny szlak statków z Nowego Lądu; Sewilla, Hiszpania.

Alkazar w Sewilli z widokiem na katedrę NMP; Andaluzja, Hiszpania.

Terytorium chronione przez łańcuchy i kolumny ma łącznie niemal 23500 metrów kwadratowych! Owe łańcuchy wokół katedry powstały w roku 1565 jako granica jurysdykcji cywilnej. Umieszczono je głównie po to, aby zabronić w katedrze handlu.

Giralda i Giraldillo

Najznamienitszym elementem budowli jest Giralda. Kwadratowa wieża wizygockiego kościoła i rzymskie fundamenty posłużyły do budowy minaretu, jakiego świat jeszcze nie widział. Dla niej samej zaś wzorem do naśladowania stały się meczet w Marrakeszu oraz meczet w Rabacie. Zwieńczone łukami otwory okienne w towarzystwie wizygockich kolumienek z kapitelami oraz zdobienia z ażurowej plecionki stały się jej najważniejszą dekoracją. Przez wiele lat Giralda była najwyższą wieżą w Hiszpanii, sięgając aż 104,1 metra.

Na jej szczycie znajdują się dziś 24 dzwony oraz kolejny symbol miasta, Giraldillo. Figurka o wysokości 4 metrów i łącznej wadze 1015 kilogramów symbolizuje Wiarę i przedstawia triumf chrześcijaństwa nad światem muzułmańskim. Zdolność do obracania się podczas wiatru przypieczętowała nazwę figurki (hiszp. girar – obracać się). W 2005 roku wykonano kopię owej kobiety z palmą oraz tarczą w rękach i postawiono ją przed Portalem Książęcym (hiszp. Puerta de Príncipe), aby swobodnie można było podziwiać piękno renesansowej figurki. Odrestaurowany oryginał zaś wciąż góruje nad miastem.

Katedra w Segowii – Dama Katedr

Tumba Krzysztofa Kolumba; katedra w Sewilli, Hiszpania.

Bardzo ciekawym rozwiązaniem architektonicznym są zastosowane w wieży pochylnie zamiast schodów. Zbudowano je, by z łatwością dostać się na górę konno. Dzięki 35 rampom, droga na szczyt jest praktycznie nieodczuwalna. Legenda mówi, że kiedy to Sewilla w 1248 roku miała poddać się wojskom św. Ferdynanda III, Maurowie, rozwścieczeni faktem, że wieża dostanie się w ręce chrześcijan zapragnęli ją zburzyć. Wtedy to Alfons X Mądry rzekł, że za każdą brakującą cegiełkę spadnie jedna głowa. Zastraszani Maurowie dali za wygraną.

Eksponat z muzeum katedralnego w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Katedra w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Relikwiarz z muzeum katedralnego w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Inspirowana minaretami Giralda, jak łatwo się domyślić, również stanowiła inspirację dla architektów. Jej najbardziej znaną kopią była XIX-wieczna budowla z Nowego Jorku przy Madison Square Garden na Manhattanie. Pod koniec tego stulecia był to najbardziej prestiżowy budynek w dzielnicy, a wieża była dwukrotnie wyższa od oryginału. Na jej szczycie umieszczono rzeźbę bogini Diana. Z powodu zadłużenia hipotecznego, 25 czerwca 1906 roku budynek wyburzono po zaledwie 16 latach istnienia.

Inne piękne kopie możemy spotkać będąc w Kansas City, Miami oraz Nowym Jorku w USA lub w Tarragonie i Badajoz w Hiszpanii.

Katedra w Sewilli podczas trzęsienia ziemi

Będąc w katedrze zapewne niejednego zaciekawią obrazy przedstawiające Giraldę w otoczeniu dwóch kobiet. Jest to pamiątka po jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w tej części globu. Chodzi tu o trzęsienie ziemi, które miało miejsce 1 listopada 1755 roku. Trzęsienie o 9 stopniach w skali Richtera zniszczyło praktycznie całą Lizbonę i było odczuwalne aż w Wenecji. Mieszkańcy Sewilli na szczęście wyszli z niego praktycznie bez szwanku. Na czas odbudowy zniszczonych fragmentów wieży i sklepień katedry przeniesiono figurkę Matki Boskiej do innego kościoła, gdzie ustanowiono tradycję która trwa do dziś. Procesja ma upamiętniać ofiary scen sprzed prawie 300 lat.

Gotyk w Barcelonie

Sklepienie w katedrze w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Sklepienie kaplicy w katedrze w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Rzeźba w katedrze w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Legenda zaś głosi, że tego pamiętnego dnia święta Justa i święta Rufina podtrzymały Giraldę i uchroniły ją przed upadkiem. Motyw ten stał się natchnieniem dla wielu malarzy. Same kobiety były męczenniczkami z końca III wieku. Za głoszenie ewangelii rzymianie skazali je na dożywotni areszt. Jako pierwsza zmarła Justa, a jej ciało wrzucono do studni. Jej siostra, Rufina przetrwała więzienie, więc Rzymianie chcieli zgotować jej nieco bardziej wyrafinowaną śmierć. Miała zostać pożarta przez lwa na arenie, jednak lew nie był zainteresowany. Rozwścieczony sytuacją prefekt nakazał w efekcie ściąć głowę i spalić ciało kobiety.

Tumba Kolumba

Jeśli już mowa o zmarłych, to właśnie tu spoczywają prochy odkrywcy Ameryki, Krzysztofa Kolumba. Od 1796 roku resztki doczesne wilka morskiego spoczywały w katedrze w Hawanie. Proces ich sprowadzenia do stolicy Andaluzji rozpoczął się 102 lata później, by finalnie w 1902 roku przypłynął do celu. Mauzoleum składa się z figur czterech króli niosących trumnę Kolumba. Każdy z nich włada odrębną krainą: Nawarrą, Aragonią, Kastylią i Leonem. Niosący na barkach nagrobek mężczyźni są alegorią do wędrujących dotąd zwłok odkrywcy. W ostatniej podróży mają odpocząć w końcu przed ołtarzem głównym sewilijskiej katedry.

O gotyku w Barcelonie i kamiennym portrecie Kolumba

Sklepienia katedry w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Epitafium Krzysztofa Kolumba; katedra w Sewilli, Hiszpania.

Oczywiście Sewilla nie była jedynym miastem, które uzurpowało sobie prawo do kości odkrywcy, a i samo ich umiejscowienie w świątyni nie było łatwe. Pod rozwagę brano wiele różnych zakątków, by finalnie jego tumba stanęła przy Portalu św. Krzysztofa.

Katedra w Sewilli wewnątrz i na zewnątrz

Katedra w Sewilli ma 116 metrów długości i 76 metrów szerokości. Jej bryła wzorowana była na modelach architektonicznych z Flamandii i Burgundii. Świątynia ma aż 5, stosunkowo ciemnych, naw i pseudoapsydę, która wraz z transeptem oraz nawą główną są wyższe od pozostałych elementów konstrukcji. Pomiędzy jej przyporami zlokalizowano kapliczki. Łuki połączone są sklepieniem gwieździstym, czyli jedną z gotyckich odmian sklepienia krzyżowo-żebrowego. Do jej wnętrza prowadzi aż 13 portali.

Obraz przedstawiający św. Justę i św. Rufinę, ratujące Giraldę; katedra w Sewill, Hiszpania.

Płyta nagrobna Krzysztofa Kolumba; katedra w Sewilli, Hiszpania.

Puerta del Pedrón w katedrze w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Rzeźba z katedry w Sewilli; Andaluzja, Hiszpania.

Na największą uwagę zasługuje tu wykonany przez Pierre’a Dancarta ołtarz główny. Trwające pół wieku prace nad nim przyniosły w efekcie rzeźbę o wymiarach 20×18 metrów z 45 scenami pokrytymi aż 3 tonami złota z Nowego Lądu. Innym ważnym elementem jest tu prospekt organowy z początku XX wieku, który zastąpił oryginał z 1724 roku. Ten z kolei ucierpiał podczas katastrofy budowlanej z 1 sierpnia 1888 roku, kiedy to zawaliła się kopuła. Poza wymienionymi diamencikami warto wiedzieć, że w katedrze znajduje się wspaniały skarbiec. Najcenniejsze eksponaty to klucze do miasta Sewilli, oddane przez Żydów i Maurów Ferdynandowi Świętemu na znak poddania miasta oraz relikwiarz Alfonsa X i znamienite tablice Alfonsyńskie. Naturalnie podobnych artefaktów jest całe mnóstwo, w związku z czym zachęcam Was do zgłębienia tematu.