Katedra w Saint-Pol-de-Léon
Katedra św. Pawła Aureliana w Saint-Pol-de-Léon (fr. Cathédrale Saint-Paul-Aurélien de Saint-Pol-de-Léon) to jedna z najpiękniejszych świątyń Bretanii. Podobnie jak ta w Saintes jest trzecią budowlą w tym miejscu i podobnie też jej poprzedniczkę zniszczyły wojska Henryka II Plantageneta. Budowa znanego nam dziś kościoła przypadła na I połowę XIII wieku i trwała ponad trzy kolejne stulecia. Wspomnieć należy, że do wzniesienia jej korpusu nawowego użyto kamienia z Caen. Wpływ na jej fasadę zachodnią zaś bez wątpienia miała min. normandzka katedra w Coutances.
Co ciekawe, tutejsza świątynia zachowała swoją sylwetkę nietkniętą od czasu zakończenia jej budowy, a większe zmiany dotyczyły głównie wyposażenia. Pierwsza z nich związana była z potężnym uderzeniem pioruna z 1601 roku w wyniku którego zniszczeniu uległy niemal wszystkie witraże. Druga zaś była następstwem przeprowadzonej tu inwentaryzacji z 1749 roku. Ponieważ większość wyposażenia wciąż sięgała korzeniami Wieków Średnich, usunięto stąd aż czternaście ołtarzy i wiele rzeźb. Nie wpisywały się one już w oświeceniowe kanony. Wspomnieć należy, że w 1801 roku katedra w Saint-Pol-de-Léon przestała pełnić funkcję siedziby biskupa.
Katedra w Coutances – Jak Matrioszka
Pomimo wspomnianych nieszczęść udało się uratować kilka paneli witrażowych z XVI wieku z których złożono min. Scenę Sądu Ostatecznego. Zdecydowana większość szkieł jednak datowana jest na wiek XIX. Szczęśliwie do naszych czasów w bardzo dobrym stanie zachowały się wspaniałe XVI-wieczne stalle z przedstawieniami świętych, zwykłych ludzi czy fantastycznych stworzeń. Ponadto inwentaryzację przetrwały liczne sarkofagi z różnych epok oraz cała gama rzeźb i obrazów z XVI i XVII wieku. Uwagę pośród wszystkich zebranych tu artefaktów przykuwają tak zwane Étagères de la Nuit,czyli półki z trzydziestoma dwoma relikwiarzami na czaszki, spośród których najstarsze datowane są na wiek XVI. Wszak najważniejsze są tu oczywiście relikwie patrona świątyni, znajdujące się w północnym ramieniu transeptu.
