Kolegiata św. Ursusa w Loches
Dolina Loary rzadko kojarzy się z architekturą sakralną, zwłaszcza w stylu romańskim, dlatego warto zwrócić uwagę na wyjątkowy przykład tej sztuki znajdujący się w miejscowości Loches, około 40 kilometrów na południowy wschód od Tours. Jest nim dominująca nad miastem kolegiata św. Ursusa (fr. Église Saint-Ours de Loches), której bryła zwieńczona została dwoma wieżami z dwoma oddzielnymi kopułami piramidalnymi. To rozwiązanie czyni ją jedyną w swoim rodzaju w całej Francji. Historia świątyni sięga czasów pustelnika Ursusa z przełomu IV i V wieku, choć obecny kształt budowli ukształtował się znacznie później. W 965 roku, z polecenia Fulko III, kościół został przebudowany, a do jego wnętrza sprowadzono cenną relikwię – przepaskę Najświętszej Maryi Panny. Rosnący napływ pielgrzymów wymusił kolejne modyfikacje, które zakończono dopiero w XII wieku.
Loches – Miasto królewskie
Wejście kolegiaty zdobi okazały portal z XII-wiecznymi rzeźbami fantastycznych stworzeń oraz personifikacji sztuk wyzwolonych, rozmieszczonymi w archiwoltach. Rzeźbiarskie detale można podziwiać także wewnątrz, szczególnie na kapitelach, gdzie przedstawiono mnogość mitycznych bestii. Wśród cennych dzieł sztuki zaś na uwagę zasługuje drewniana figura Notre-Dame de Beautertre z XI wieku oraz XI-wieczny fresk ze św. Brykcjuszem, znajdujący się w krypcie. Najbardziej znanym elementem wyposażenia jest jednak alabastrowy grobowiec Agnès Sorel — metresy Karola VII. Oburzeni jej pochówkiem w kolegiacie kanonicy zwrócili się do Ludwika XI o zgodę na usunięcie jej szczątków. Król przystał na to, ale postawił warunek: musieli zwrócić wszystkie darowizny otrzymane od królewskiej faworyty. Choć sarkofag usunięto dopiero podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej, dzięki staraniom Prospera Mériméego, generalnego inspektora zabytków, udało się go przywrócić na pierwotne miejsce.
