Bazylika Mariacka w Gdańsku
Bazylika Mariacka w Gdańsku jest największą świątynią z cegły w Polsce i na świecie. Jej budowę rozpoczęto 25 marca 1343 roku w miejscu prawdopodobnego kościółka z drewna, który wzniesiono wiek wcześniej – z woli Świętopełka II. Aż do 1454 roku jej losy silnie splecione były z zakonem krzyżackim. Później natomiast czuwali nad nią królowie Polski przy wsparciu finansowym lokalnego patrycjatu. Wraz z nadejściem Reformacji kościół stał się główną luterańską świątynią parafialną w mieście, pełniąc tę funkcję aż do 1945 roku. Niemal do końca XX wieku trwały tu szeroko zakrojone prace rekonstrukcyjne, mające przywrócić jej utracony podczas II wojny światowej blask.
Pomimo stosunkowo surowej sylwetki w bryle świątyni wyróżnia się kilka zdobień, spośród których najciekawszymi są niewątpliwie narożne wieżyczki oraz zrekonstruowany zegar astronomiczny. Uwagę zwraca tu także nietuzinkowy układ świątyni na planie nieregularnego krzyża łacińskiego z trójnawową nawą poprzeczną. (Nieco zredukowaną w części północnej, przez wzgląd na istniejącą tam już podczas budowy plebanię). Jej wnętrze także cechuje ascetyzm, podkreślony białym kolorem elementów architektonicznych.
Bazylika Mariacka w Gdańsku – Największa ceglana świątynia na świecie
Świetnym kontrastem dla śnieżnej bieli są liczne elementy wielowiekowego wyposażenia. Najważniejsze zlokalizowano w strefie prezbiterium, a zaliczyć do nich trzeba XVI-wieczny ołtarz główny ze sceną Koronacji Najświętszej Maryi Panny czy belkę tęczową. Poza tym w kościele zobaczyć można wiele wspaniałych rzeźb, jak choćby Piękną Madonnę Gdańską z XV wieku czy Pietę z przełomu wieku XIV i XV. Interesującymi elementami są tu również XV-wieczne sakramentarium, XVI-wieczne baptysterium z chrzcielnicą i szereg epitafiów, spośród których około czterysta umieszczono w posadzce (!). Najcenniejsze dzieło związane z kościołem nie znajduje się jednak tutaj, a w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku. Jest nim tryptyk Hansa Memlinga, zatytułowany „Sąd Ostateczny”
