Opactwo Saint-Martin-du-Canigou
Opactwo Saint-Martin-du-Canigou (fr. Abbaye Saint-Martin-du-Canigou) to jedno z najbardziej malowniczo usytuowanych miejsc sakralnych w Oksytanii. Powstało około roku 1000 z inicjatywy hrabiego Cerdanyi, Wilfreda, oraz jego młodszego brata Oliby. Tego samego, który w 1025 roku założył klasztor na Montserrat, dziś jedno z najważniejszych maryjnych sanktuariów Hiszpanii. U schyłku życia Wilfred przywdział benedyktyński habit i zmarł w opactwie w 1049 roku. Jego odejście uczczono w wyjątkowy sposób: wysłannik przemierzył blisko 3000 kilometrów, odwiedzając klasztory w całej Europie, by zebrać kondolencje, które zapisano na 35-metrowym pergaminie. Dziś bezcennym źródle wiedzy o średniowiecznej kulturze. Paradoksalnie jednak, znaczenie opactwa zaczęło słabnąć już niedługo po jego powstaniu. Zarazy oraz najazdy skutecznie uniemożliwiały jego rozwój i odbudowę. Najbardziej zaskakujący rozdział w historii klasztoru miał jednak miejsce po 1659 roku, gdy podpisano Traktat Pirenejski. Wtedy to zamożni mieszkańcy Perpignan zaczęli traktować opactwo jak miejsce wypoczynku, urządzając sobie tam letnie rezydencje, niczym w hotelu.
Opactwo Saint-Martin-du-Canigou
Kres temu procederowi przyniosła Wielka Rewolucja Francuska. Klasztor został wówczas zlikwidowany, a jego zabudowania stały się źródłem materiałów budowlanych dla lokalnej ludności. Na początku XX wieku, w duchu romantycznego odrodzenia katalońskiej tożsamości, podjęto się jednak gruntownej odbudowy kompleksu. Choć wiele oryginalnych elementów bezpowrotnie zniknęło, udało się zachować lub zrekonstruować sporo istotnych fragmentów, w tym częściowo dwupoziomowy krużganek. Jego dolna kondygnacja, pochodząca z XI wieku, przetrwała do dziś i wciąż można ją podziwiać. Górna, pochodząca z XIII wieku, nie została już odbudowana. Na szczególną uwagę zasługuje również krypta, gdzie niegdyś grzebano opatów. Dzięki temu, że została zasypana po opuszczeniu klasztoru przez ostatnich mnichów, zachowała swój pierwotny charakter — z delikatnymi kolumienkami wtopionymi w masywne filary, tworzącymi wyjątkowy przykład średniowiecznej architektury.
